استعمال لفظ در معانی متعدداستعمال لفظ در معانی متعدد به اطلاق لفظ و اراده معانی متعددِ مستقل اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاستعمال لفظ در معانی متعدد، عبارت است از اطلاق لفظ و اراده بیش از یک معنای مستقل از آن، مثل این که گفته شود: «رأیت عینا» و از آن معنای چشم و چشمه به طور مستقل و جداگانه اراده گردد. این در حکم این است که یک بار گفته شود: «رأیت عینا باکیة» و بار دیگر گفته شود: «رأیت عینا نابعة». ۲ - دیدگاه اصولیهادر جواز استعمال لفظ در معانی متعدد، میان اصولی‌ها اختلاف است: ۱. برخی، از جمله مرحوم « آخوند خراسانی »، « محقق نایینی » و « مظفر »، آن را مطلقا جایز نمی‌دانند؛ ۲. برخی دیگر، هم چون مرحوم « خویی »، آن را مطلقا جایز می‌دانند؛ ۳. عده‌ای، میان کلام منفی و مثبت تفصیل داده و استعمال را در کلام منفی جایز و در کلام مثبت غیر جایز دانسته‌اند؛ ۴. برخی نیز میان مفرد، تثنیه و جمع تفصیل داده و استعمال را در تثنیه و جمع جایز و در مفرد غیر جایز شمرده‌اند. ۳ - نکتهاستعمال لفظ در معانی متعدد اعم از این است که لفظ مشترک ، در معانی حقیقی ، یا در معانی مجازی و یا در معنای حقیقی و مجازی به کار رود. [۵]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص ۴۶۲-۴۳۹.
[۶]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۲۶.
[۱۱]
مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۳۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۸۷، برگرفته از مقاله «استعمال لفظ در معانی متعدد». رده‌های این صفحه : استعمال لفظ در معنا
|